Strona główna
Aktualności
02.04.2021
2 kwietnia - Światowy Dzień Świadomości Autyzmu
Światowy Dzień Świadomości Autyzmu został ustanowiony w 2007r. przez Zgromadzenie Ogólne ONZ z inicjatywy Kataru, by zwrócić uwagę na dyskryminację i izolację ludzi dotkniętych autyzmem i ich najbliżsi.
Na znak solidarności z osobami z autyzmem wiele budynków w Polsce i na świecie tego dnia będzie podświetlanych na niebiesko Autyzm nie jest chorobą, tylko zaburzeniem rozwoju mózgu, charakteryzującym się upośledzeniem relacji społecznych.
Z autyzmu nie można się wyleczyć, ale wczesne rozpoznanie, dobrze postawiona diagnoza i niezbędne oddziaływania terapeutyczne mogą zapewnić dziecku autystycznemu względnie dobre warunki rozwoju.
Autyzm – co to jest, rodzaje, przyczyny, objawy i leczenie
Autyzm często określany jest jako całościowe zaburzenie rozwoju okresu wczesnodziecięcego, charakteryzujące się upośledzeniem w interakcji społecznej, deficytami w komunikacji np. opóźnienie w rozwoju mowy lub jej brak, ograniczonymi albo uporczywymi zachowaniami i zainteresowaniami, dotyczącymi szczególnie obiektów w najbliższym otoczeniu. Ze względu na zakres symptomów, ten stan nazywany jest zaburzeniem ze spektrum autyzmu (ASD). Coraz częściej zwraca się uwagę na to, że może być ono uwarunkowane genetycznie innym wzorcem funkcjonowania mózgu. Dotyczy głównie kontaktów społecznych, umiejętności komunikacyjnych i sztywnego przywiązania do pewnych schematów. Pierwsze objawy występują przed ukończeniem 3. roku życia, mogą być obecne już w okresie niemowlęcym, częściej dotyka chłopców niż dziewczynki. Dokładna przyczyna anomalii nie jest znana, wiele z istniejących teorii wiąże jej etiologię z wczesnymi uszkodzeniami neuropoznawczymi w mózgu.
Autyzm jest obecnie rozważany jako zaburzenie wieloczynnikowe, będące wynikiem interakcji pomiędzy genami i środowiskiem. Czynniki środowiskowe, określane ogólnie jako całe spektrum wpływów pozagenetycznych, oddziaływują na zdrowie człowieka jeszcze przed zapłodnieniem, jak i przez całe życie, zarówno prenatalne jak i postnatalne.
U niektórych dzieci z autyzmem objawy mogą występować od urodzenia, podczas gdy inne mogą rozwijać się w miarę wzrastania. Autyzm ma również powiązania z innymi schorzeniami, takimi jak padaczka i zespół stwardnienia guzowatego.
Odmiany autyzmu rozróżnia się ze względu na objawy, możliwości funkcjonowania oraz dostosowania się do życia w społeczeństwie, a także na występowanie upośledzenia umysłowego.
Wyróżnia się dwa główne rodzaje autyzmu: autyzm dziecięcy i atypowy. Dodatkowo do szerokiego spektrum autyzmu, zgodnie z ICD-10, czyli Międzynarodową Statystyczną Kwalifikacją Chorób i Problemów Zdrowotnych, zalicza się też: zespół Retta, inne dziecięce zaburzenia dezintegracyjne, zaburzenie hiperkinetyczne z towarzyszącym upośledzeniem umysłowym i ruchami stereotypowymi, zespół Aspergera, inne całościowe zaburzenia rozwojowe oraz całościowe zaburzenia rozwojowe, nieokreślone. Autyzm dziecięcy, nazywany czasami zespołem Kannera lub autyzmem wczesnodziecięcym jest podstawowa formą zaburzenia. Natomiast autyzm atypowy z reguły występuje później, po 3. roku życia. Do tego momentu dziecko rozwija się prawidłowo.
Autyzm – objawy
Przyjmuje się, że symptomy świadczące o wystąpieniu spektrum autystycznego powinny pojawić się przed 2-3. rokiem życia. Czasami przedłuża się ten okres na wczesne dzieciństwo. Rozpoznanie autyzmu u dziecka nie jest proste, gdyż stopień nasilenia objawów, a także obraz chorobowy bywają bardzo różnorodne. Szczególną uwagę należy zwrócić na obserwację i analizę zachowań dziecka, komunikację ze środowiskiem i ogólny rozwój. Postawienie ostatecznej diagnozy opiera się na opinii kilku specjalistów, m.in. psychologa, pedagoga, logopedy i lekarza psychiatry.
Wśród cech autystycznych, wpływających na społeczne zachowania i komunikację wyróżnia się:
- przyjęcie niezwykłych wzorców mowy, takich jak ton przypominający robota;
- unikanie kontaktu wzrokowego z innymi osobami,
- brak gaworzenia jako niemowlę,
- brak reakcji na imię;
- opóźniony rozwój umiejętności mowy;
- trudności z podtrzymaniem konwersacji;
- często powtarzane zwroty;pozorna trudność wyrażaniu własnych uczuć.
Poza zaburzeniami komunikacji, osoba z autyzmem może również wykazywać zachowania powtarzalne lub nietypowe np.:
- przesadne zainteresowanie się danym tematem i oddanie się temu do reszty, np. samochodami, rozkładami jazdy komunikacji miejskiej;
- zajmowanie się konkretnymi przedmiotami, zabawkami lub elementami wyposażenia gospodarstwa domowego;
- angażowanie się w powtarzające się ruchy, takie jak kołysanie;
Wdrożone niezbędne leczenie terapeutyczne może zapewnić autystycznemu dziecku względnie normalne warunki rozwoju. Niezwykle istotna jest też odpowiednia opieka. Zastosowanie terapii w ciągu pierwszych 3 lat życia zapewnia najlepsze wyniki. Ważne są odpowiednio dobrane, zindywidualizowane programy terapeutyczne. Celem jest dostosowanie dziecka do samodzielnego funkcjonowania. Istnieje wiele rodzajów terapii, jednak najbardziej korzystne są terapie behawioralne. Niestety autyzm u niemowlaków nie wywołuje oczywistych i łatwych do uchwycenia objawów, co skutkuje tym, że diagnoza często stawiana jest zbyt późno (zwykle dopiero w przedszkolu lub szkole).
Razem możemy zmienić nastawienie ludzi do osób z autyzmem. Z badania CBOS wynika, że o autyzmie słyszało 83 proc. Polaków, 22 proc. deklaruje, że autyzmem dotknięty jest ktoś wśród znajomych, 9 proc. zetknęło się z nim wśród członków rodziny, a 1 proc. deklaruje, że autyzm ma ich dziecko.
Autyzm jest wśród nas. Wystarczy go poznać. Wystarczy zrozumieć, aby zmienić świat osób z autyzmem na lepszy.
psycholog PPP Łobez
Janina Przyjemska - Miętek
